Ngày 11/12/2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Tòa án chuyên biệt, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế tại Việt Nam với tỉ lệ tán thành lên tới 92,60%, chỉ có 02 Đại biểu không tán thành và 4 Đại biểu không biểu quyết trên tổng số 444 Đại biểu tham gia biểu quyết. Luật này thiết lập một mô hình tòa án hoàn toàn mới – mô hình Tòa án thương mại quốc tế đầu tiên ở Việt Nam, hướng tới việc xử lý hiệu quả các tranh chấp phát sinh từ các giao dịch tài chính tại Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) theo Nghị quyết 222/2025/QH-15.
Luật sư Nguyễn Mạnh Dũng với kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực luật hàng hải và thương mại quốc tế với cáchãng luật hàng đầu của Anh và được đào tạo Thạc sĩ Luật tại Trường Luật , Đại học Queen Mary, Luân Đôn vinh dự được tin tưởng đồng hành cùng Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội và Tòa án nhân dân Tối cao trong việc góp ý xây dựng dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt, đóng góp vào việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho mô hình tòa án thương mại mới này. Quá trình góp ý của ông Dũng cũng được hỗ trợ bởi các trợ lý nghiên cứu tại ADR Vietnam Chambers đều là những Thạc sĩ Luật được đào tạo về luật Anh tại các trường đại học hàng đầu tại Vương quốc Anh.
Mô hình Tòa án chuyên biệt được kỳ vọng sẽ tạo ra tác động sâu rộng và tích cực đối với hoạt động giải quyết tranh chấp tại Việt Nam. Luật ghi nhận xu hướng hội nhập thông lệ tranh tụng quốc tế, như việc tự do thỏa thuận lựa chọn áp dụng luật Anh nói riêng và thông pháp (common law) nói chung trong các giao dịch tài chính xuyên biên giới, xây dựng đội ngũ thẩm phán đạt trình độ quốc tế với chuyên môn cao cho các tranh chấp xuyên biên giới và ban hành một bộ quy tắc tố tụng riêng biệt – tiệm cận mô hình của các tòa án thông luật tiêu biểu như Tòa án Anh và Xứ Wales.
Bên cạnh những cơ hội mở ra, các luật sư và người hành nghề Luật tại Việt Nam cũng cần chuẩn bị cho những thách thức mới, đặc biệt là sự cạnh tranh từ các luật sư quốc tế tham gia tranh tụng tại Tòa án chuyên biệt. Do đó, luật sư Việt Nam cần trang bị kiến thức và kỹ năng không chỉ về pháp luật Việt Nam mà còn về tranh tụng quốc tế và việc áp dụng luật nước ngoài. Đã đến thời điểm các luật sư Việt nam tương tự như các luật sư ở Hồng Kong và Singapore đều nên có đủ năng lực hành nghề (qualified) theo cả luật Anh và luật Việt nam. Các luật sư trẻ có thể tham khảo các khóa học Postgraduate Diploma in Law (PGDL) - (conversion) giảng dạy các nội dung cơ bản của luật Anh hoặc các khóa ôn luyện trực tuyến chuẩn bị cho kỳ thi SQE (Solicitors Qualifying Examination). Các khóa học này được rất nhiều đơn vị cung cấp như BPP, ULAW, v.v và các thông tin được tìm thấy dễ dàng trên internet.
--------------------
Thông tin về SQE có thể tham khảo tại đây: https://www.sra.org.uk/become-solicitor/sqe/
Các khóa học PDGL hoặc SQE Prep Courses của BPP có thể tham khảo tại đây: https://www.bpp.com/law/pgdl-law-conversion-course
Một số tham luận góp ý của Luật sư Nguyễn Mạnh Dũng về các vấn đề liên quan đến Tòa án chuyên biệt:
Các nguyên tắc của hệ thống thông luật trong giải quyết tranh chấp phát sinh trong phạm vi trung tâm tài chính quốc tế -vị trí, vai trò của thẩm phán, luật sư và các đương sự, quy trình tố tụng tại tòa án chuyên biệt: https://www.academia.edu/145086846/CHUY%C3%8AN_%C4%90%E1%BB%80_7_C%C3%81C_NGUY%C3%8AN_T%E1%BA%AEC_C%E1%BB%A6A_H%E1%BB%86_TH%E1%BB%90NG_TH%C3%94NG_LU%E1%BA%ACT_TRONG_GI%E1%BA%A2I_QUY%E1%BA%BET_TRANH_CH%E1%BA%A4P_PH%C3%81T_SINH_TRONG_PH%E1%BA%A0M_VI_TRUNG_T%C3%82M_T%C3%80I_CH%C3%8DNH_QU%E1%BB%90C_T%E1%BA%BE_V%E1%BB%8A_TR%C3%8D_VAI_TR%C3%92_C%E1%BB%A6A_TH%E1%BA%A8M_PH%C3%81N_LU%E1%BA%ACT_S%C6%AF_V%C3%80_C%C3%81C_%C4%90%C6%AF%C6%A0NG_S%E1%BB%B0_QUY_TR%C3%8CNH_T%E1%BB%90_T%E1%BB%A4NG_T%E1%BA%A0I_T%C3%92A_%C3%81N_CHUY%C3%8AN_BI%E1%BB%86T
Danh sách Thẩm phán nước ngoài tại Tòa Trung tâm tài chính quốc tế Đubai (DIFC Court) và Tòa thương mại quốc tế Singapore (SICC) và khuyến nghị cho Việt Nam: https://www.academia.edu/144720421/Danh_s%C3%A1ch_Th%E1%BA%A9m_ph%C3%A1n_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_ngo%C3%A0i_t%E1%BA%A1i_T%C3%B2a_Trung_t%C3%A2m_t%C3%A0i_ch%C3%ADnh_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_%C4%90ubai_DIFC_Court_v%C3%A0_T%C3%B2a_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Singapore_SICC_v%C3%A0_khuy%E1%BA%BFn_ngh%E1%BB%8B_cho_Vi%E1%BB%87t_nam
Góp ý thủ tục sơ thẩm phúc thẩm tại TACB (bổ sung): https://www.academia.edu/144628400/G%C3%B3p_%C3%BD_th%E1%BB%A7_t%E1%BB%A5c_s%C6%A1_th%E1%BA%A9m_ph%C3%BAc_th%E1%BA%A9m_t%E1%BA%A1i_TACB_b%E1%BB%95_sung
Góp ý các thủ tục tố tụng tại Tòa án chuyên biệt IFC: https://www.academia.edu/144401581/G%C3%B3p_%C3%BD_c%C3%A1c_th%E1%BB%A7_t%E1%BB%A5c_t%E1%BB%91_t%E1%BB%A5ng_t%E1%BA%A1i_T%C3%B2a_%C3%A1n_chuy%C3%AAn_bi%E1%BB%87t_IFC
